დეხვირის ციხე

დეხვირის ციხე ლეჩხუმში, სოფელ დეხვირის მახლობლად მდებარეობს. იგი განვითარებული შუასაუკუნეების ძეგლია. ციხე-სიმაგრე წერილობით წყაროებში პირველად XVII საუკუნეში იხსენიება. ნაგებობა დღესდღეობით ნანგრევების სახითაა შემორჩენილი. დეხვირის ციხე მდინარე ცხენისწყლისა და ლაჯანურის წყალგამყოფ ქედზე იდგა და ამ მდინარეთა ხეობების მნიშვნელოვან ნაწილს აკონტროლებდა. XVI-XVIII საუკუნეებში სიმაგრე ლეჩხუმთან ერთად იმერეთის სამეფოში შედიოდა და იმერეთის მეფეების მფლობელობაში იყო. XVIII საუკუნეში ის სამეგრელოს სამთავროს შემადგენლობაში გადავიდა. 1802 წელს ციხე იმერეთის მეფე სოლომონ II-მ დაიკავა, თუმცა რამდენიმე წლის შემდეგ იგი რუსეთის ხელისუფლებამ კვლავ სამეგრელოს მთავარს დაუბრუნა.