მეტეხის ღვთისმშობლის ეკლესია

მეტეხის ღვთისმშობლის სახელობის სატაძრო კომპლექსი შიდა ქართლის მხარეში, კასპის მუნიციპალიტეტის სოფელ მეტეხში, სოფლის ცენტრში მდებარეობს. ანსამბლის შემადგენლობაში შედის: ღვთისმშობლის ტაძარი, გალავანი, კოშკები და სამრეკლო. ღვთისმშობლის ეკლესია XIII საუკუნით თარიღდება, გალავანი და კოშკები გვიანი შუასაუკუნეებისაა, სამრეკლო კი XIX საუკუნეშია აგებული. ნაგებობები რამდენჯერმეა შეკეთებული. გვიან შუასაუკუნეებშია აღდგენილი ტაძრის გუმბათი, კამარები, კედლების ზედა მონაკვეთები და ორნამენტული სამკაულები.

არქიტექტურა

XIII საუკუნის ღვთისმშობლის სახელობის ეკლესია ჯვარ-გუმბათოვანი ნაგებობაა და კარგად დამუშავებული ბაზალტის კვადრებითაა ნაშენი. ფასადებში გამოყენებულია მწვანე ფერის ქვის ჩანართები. ტაძრის გუმბათი აფსიდის კედლებსა და დასავლეთის წყვილ ბურჯს ეყრდნობა. გუმბათქვეშა თაღები ნახევარწრიულია და ორი საფეხურისგან შედგება. ნახევარწრიულ აფსიდს სამი სარკმელი აქვს და იატაკის საერთო დონიდან ორი საფეხურითაა ამაღლებული. ტაძრის აღმოსავლეთით მკლავებშორისი მონაკვეთები გაყოფილია ორ სართულად. პირველ სართულზე სამკვეთლო და სადიაკვნეა განთავსებული, სამკვეთლოსა და სადიაკვნეს თავზე კი სამალავი საკნები. ყველა სათავსს ნახევარწრიული აფსიდი და ვიწრო სარკმელი აქვს. ტაძრის განივი მკლავები ტოლია, გრძივი მკლავები კი საკურთხეველზე ღრმა ბემის დამატებითაა გათანაბრებული. გუმბათქვეშა კვადრატიდან წრეზე გადასვლა აფრებით ხდება. თორმეტსარკმლიანი გუმბათის ყელი ზევით ძალიან შევიწროებულია. ტაძრის მკლავები ნახევარწრიული კამარებითაა გადახურული. კამარებში ორ-ორი სარკმელია. დასავლეთ მკლავის კედლები არასწორი მოყვანილობის დაბალ თაღებზეა ამოყვანილი. თაღები ერთ მხარეს გუმბათქვეშა ბურჯებს ეყრდნობა, მეორე მხარეს კი - ორნაწილიან პილასტრებს. ტაძრის მორთულობა დაზიანებულია, ორნამენტული ჩანართები ბევრგან შეცვლილი და გადაწყობილია. ფასადებზე ერთი და იგივე, ძირითადი დეკორატიული მოტივი მეორდება: დიდი ჯვარი და სარკმლების მოჩარჩოება, ასევე მრავლად არის გამოყენებული მედალიონები. ეკლესიას ორი, შიგნიდან თაღოვანი და გარედან სწორკუთხა, შესასვლელი აქვს, სამხრეთიდან და დასავლეთიდან.
გვიანი შუასაკუნეების გალავანი, რომელიც კომპლექსს გარს ერტყმის, ნაშენია ნატეხი ქვით. წყობაში ასევე გამოყენებულია მოზრდილი ზომის ლოდები, აგური და რიყის ქვაც. XIX საუკუნეში მისთვის დასავლეთის მხრიდან რიყის ქვით ნაგები სამეურნეო დანიშნულების ნაგებობა მიუშენებიათ. გალავანს სამხრეთიდან ჰქონია კარიბჭე, სადაც ამჟამად რკინის კარია ჩამოკიდებული. ჩრდილო-დასავლეთით და სამხრეთ-აღმოსავლეთით გალავანში კოშკებია ჩაშენებული. ერთი კოშკი სწორკუთხა ყოფილა, მეორე კი ცილინდრულია და ზევით საგრძნობლად ვიწროვდება. ცილინდრულ კოშკზე XIX საუკუნეში დაუშენებიათ აგურით ნაგები სამრეკლო. იგი კვადრატული გეგმის ოთხ სვეტზე დაყრდნობილ ფანჩატურს წარმოადგენს, რომლის ღიობებიც ნახევარწრიულია და დახურულია პირამიდისებრი, ქვით მოშანდაკებული სახურავით.

როგორ მივიდეთ

სოფელი მეტეხი შიდა ქართლის მხარეში, კასპის მუნიციპალიტეტში, მტკვრის მარჯვენა ნაპირზე მდებარეობს, კასპიდან 10 კმ-ის დაშორებით. სოფელში მიდის მოასფალტებული სამანქანო გზა.