აბელიანი

სოფელი აბელიანი ქვემო ქართლის მხარეში, თეთრიწყაროს მუნიციპალიტეტში მდებარეობს, მდებარეობს მდინარე ალგეთის მარჯვენა მხარეს, ზღვის დონიდან 1020 მ სიმაღლეზე. მისი ძველი სახელია აბელია. სოფლის ტერიტორია უძველესი დროიდან იყო დასახლებული, აქ გამოვლენილია გვიანდელი ენეოლითური და ადრინდელი ბრინჯაოს ხანის ნამოსახლარები. აბელია წერილობით წყაროებში პირველად 1580 წელს იხსენიება. XVI-XVIII საუკუნეებში ის საბარათიანოში შედიოდა. XIX საუკუნის 30-იან წლებში აბელიანში ბერძნები დასახლდნენ. სოფელში დგას XIII საუკუნის ერთ-ერთი საინტერესო ძეგლი - აბელიანის სამება, რომელიც დახვეწილი პროპორციებითა და სადა, ორიგინალური დეკორით გამოირჩევა.